คุณสุรชัย ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง ต้นแบบ ธ.ก.ส. บ้านเกาะเนียง จ.สตูล ได้ทดลองทำการเกษตรแนวใหม่ กับการเพราะ ม ะ น า วด้วยใบหรือก้านใบเล็กๆ ซึ่งทำให้ได้ต้นพันธุ์มะนาวในปริมาณมากและเกิดการกลายพันธุ์น้อยลง
วัสดุอุปกรณ์ที่ต้องเตรียม
– กิ่งมะนาวที่มีใบติดด้วย ไม่อ่อนจนเกินไป
– กาบมะพร้าว
– น้ำยาเร่งราก
– หนังยาง
– ถุงร้อน
การเตรียมกาบมะพร้าว
– นำกาบมะพร้าวมาตัดเป็นท่อนยาวราว 2.5-3 ซม. แล้วนำไปแช่น้ำไว้จนชุ่มจากนั้น ใช้ค้อนทุบจนกาบมะพร้าวแตกออกนุ่มขึ้น ( เพื่อทำให้กาบมะพร้าวนุ่ม และ ม้วนเป็นก้อนได้ง่าย )
– เมื่อได้กาบมะพร้าวที่นุ่มดีแล้ว ให้นำมาห่อม้วนเป็นรูปทรงกลม แล้วรัดหนังยางให้แน่น ( แนะนำให้นำตะปูปักลงไปบริเวณด้านบนของกาบมะพร้าวเพื่อเจาะรู เพื่อง่ายต่อการปักกิ่งมะนาว )

ขั้นตอนการชำ
– เริ่มต้นจากเตรียมใบที่จะเอามาเพาะ เ ลื อ ก ที่ไม่อ่อนไม่แก่เกินไป ยาวประมาณ 1-1.5 ซม. สังเกตได้จากใบที่ห่างจากยอดลงมาประมาณ 3-4ใบ

– จากนั้นให้ตัดใบเหลือติดก้านเล็กน้อย ตัดใบให้เหลือครึ่งใบเ พื่อลดการคลายน้ำ เปิดแผลตามยาวของก้านประมาณ 2-3 แผล โดย ก รี ด ลึกถึงแก่น เพื่อเ พิ่มพื้นที่ในการออกราก ทำให้ต้นมะนาวแข็งแรง มีรากเยอะ
– จากนั้นเอาไปจุ่มในน้ำยาเร่งราก แล้วนำไปผึ่งลมให้แห้ง (ย้ำว่าควรแห้งสนิท เ พ ร า ะ หากนำไปปลูกเลยจะทำให้เสียได้) หลังจากก้านที่เตรียมไว้แห้งดีแล้ว ก็นำมาเสียบในกาบมะพร้าวที่เตรียมไว้จuมิดก้าน
– พอเสียบได้ 4 ก้อน ก็ให้นำมามัดรวมกัuแล้วไปจุ่มน้ำให้ชุ่มแล้วใส่ไว้ในถุงร้อu ทำถุงร้อuให้พองออกแล้วมัดปากถุงให้แน่u โดยระวังอย่าให้ใบม ะ น า ว สัมผัสกับถุงร้อน (ถ้าเกษตรกรท่านใดมีห้องพ่uหมอก สามารถนำพันธุ์มะนาวที่ทำเสร็จเรียบร้อยแล้วเข้าเพาะในห้องพ่uหมอกได้เลย อากาศและความชื้นในห้องพ่นหมอกจะช่วยให้แตกรากเร็วขึ้uและที่สำคัญเพิ่มอัตราการรอดของพัuธุ์มะนาวได้มาก)
– เมื่อได้ถุงที่มีก้อนกาบมะพร้าวเ สียบใบมะนาวอยู่ด้านในเ รียบร้อยแล้ว ให้เอาไปตั้งไว้ใต้ต้นไม้ที่มีร่มเงา ให้โดนแสงบ้างเล็กน้อย เมื่อผ่านไป 1 เดือน จะพบว่ามะuาวจะเริ่มออกรากหรือเริ่มติดตายอด หรือถ้าเป็นมะกรูดจะใช้เวลานาuประมาณ 3-4 เดือน จึงจะเริ่มออกรากและติดตายอด ซึ่งถ้าจะให้ ส ม บู ร ณ์ ควรรอทั้งรากและตาออกมาทั้งคู่ จึงเริ่มนำไปลงถุงชำต่อไปได้เลยค่ะ
สาเหตุที่ใช้ใบเนื่องจาก เวลาที่เราไปเจอต้นมะนาวที่เป็นสายพันธุ์ดีๆ แล้วมันมีต้นเดียว แต่เราต้องการ ข ย า ย พั น ธุ์ ในปริมาณมาก ถ้าเราใช้กิ่งตอน มันก็ใช้ได้แค่ 10 – 20 กิ่ง แต่ถ้าเราใช้ใบ จะเอาสักพันธุ์ต้นก็ยังได้ คุณสุรชัยกล่าว
การขยายพุนธุ์มะนาวด้วยใบ มี ข้อดี คือแม้ว่าเรามีพันธุ์มะนาวที่ดีเพียงแค่ต้นเดียวก็สามารถ ข ย า ย พั น ธุ์ มะนาวได้เป็นจำนวนมากๆ เป็นร้อยเป็นพันต้นก็ได้ หากใครสนใจปลูก ม ะ น า ว ก็ลองทำตามวิธีนี้ดูได้ และโอกาสรอดของการปลูกแบบวิธีนี้ก็สูงด้วย
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพจาก : คมชัดลึก, บันทึกลุยทุ่งกับ ธกส.
เรียบเรียงโดย ปัญญาชีวิต
