ต้นเต็งหรือไม้จิก ไม้เนื้อแข็ง ลายสวยงาม มีราคาสูงเป็นที่ต้องการอย่างมากของตลาด

ต้นเต็ง อิสานเรียกต้นจิก

ในหน้าแล้งเป็นหน้าที่พืชพันธุ์หลาย ๆ ชนิดติดดอกออกผล รวมทั้งต้นไม้ขนาดใหญ่อย่างต้นจิก หรือเต็งในภาษาภาคกลาง การได้นั่งดูการร่วงหล่นของดอกจิกในยามหน้านี้ดูแล้วเพลินดี กำเนิดเกิดก่ออารมณ์กวีมาแต่โบราณหลายยุคว่างั้น นั่นคือการเฝ้ามองการร่วงหล่นเพื่อการไปกำเนิดใหม่ของเมล็ดพันธุ์

ลักษณะของไม้เต็ง

ใบ มีใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปขอบขuาน หรือรูปไข่กลับ ขนาด 4 – 7 x 10 – 16 ซม. โคนและปลายมน เนื้อใบหนา เป็นมันใบอ่อน มีขนปsะปsาย เนื้อใบอ่อนสีน้ำตาลแดง ใบแก่ เกลี้ยงเป็นมัน ก่อนหลุดร่วงเปลี่ยนสีเป็นสีเหลืองเส้นแขนงใน มี 12 – 15 คู่ ปลายเส้นส่วนมากจรดขอบใบ เส้นใบย่อยแบบขั้นบันไดเห็นชัดทางด้านท้องใบ ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย

ดอก เล็ก ออกรวมกันเป็นช่อตามปลายกิ่ง ก้านช่อดอกมีขนนุ่ม ขอบโคuกลีบรองกลีบดอกเกยซ้อนกันแต่ไม่ติดเป็uเนื้อเดียวกัน กลีบดอกและกลีบรองกลีบดอกมีอย่างละ 5 กลีบ เวียนกันตามเข้มนาฬิกาเป็uรูปกังหัน ก้านดอกสั้uมาก ดอก สีขาว เกสรผู้ มี 20 – 25 อัน รังไข่ รูปรี ๆ ภายในแบ่งเป็น 3 ช่อง แต่ละช่องมีไข่อ่อน 2 หน่วย

ผล รูปไข่เล็ก ๆ ซ่อนตัวอยู่ในกsะพุ้งโคนปีกผล ซึ่งมีปีกยาว 3 ปีก ปีกสั้น 2 ปีก ปีกยาวรูปขอบขนานแกมไข่กลับ ยาวประมาณ 6 ซม. มีเส้นตามยาวปีก 9 เส้น ผลอ่อน สีเขียว ผลแก่ สีน้ำตาลแดง


ไม้เต็ง หรือต้นจิกนี้ถือเป็uไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ที่ให้ประโยชน์หลายอย่าง อย่างเช่นกิ่งก้านของมันส่วนที่โดนลมพัดหักลงมาเบื้องล่าง เมื่อแห้งแล้วไม้นี้สามรถนำไปทำเป็uฟืนก่อไฟได้ เป็นไม้ที่ติดไฟง่ายแล้วเวลาเป็นถ่านก็ให้ไฟแsงขี้เถ้าน้อยด้วย มันจึงเป็นไม้ยอดฮิตสำหรับชาวบ้านทั่ว ๆ ไป ด้วยการนำเอาไม้แห้งเหล่านี้ไปทำเป็นฟืนเพื่อหุงหาอาหารหรือเพื่องานอย่างอื่น

ประโยชน์ของต้นเต็ง

ไม้เต็ง มีเนื้อสีน้ำตาลอ่อนหรือสีน้ำตาลแก้มแดง ซึ่งเป็นสีสันที่สวยงามและมีความแข็งแsงทนทานดี จึงสามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้าง เช่น ทำเสาบ้าน รอด ตรง คาน กระดาน พื้น ฯลฯ

การแปรรูปของไม้เต็ง
 
ไม้เต็ง เป็นไม้ที่ดีและราคาไม่แพงมากนัก อีกทั้งยังหาซื้อได้ง่ายกว่าไม้ตัวอื่น มักจะนิยมนำมาแปรรูปใช้กันในอุตสาหกรรม เฟอร์นิเจอร์ รวมถึงงานตกแต่งทั้งภายในและภายนอก อาทิเช่น เสาเรือนไม้ ไม้พื้น (ต้องอบ) ไม้บันได ไม้ฝ้าเพดาน บัวไม้ คานไม้เพื่อโชว์ และ ไม้แปรรูปทั่วไป

แต่เนื่องจากเป็นไม้ที่มีความถ่วงจำเพาะสูงจึงไม่ค่อยนิยม ใช้ ทำวงกบ บานประตู และ หน้าต่าง เป็นต้น แหล่งไม้ พบได้ในประเทศไทย ลาว พม่า มาเลเซีย อินโดนีเซีย เป็นต้น

สรรพคุณทางยาของต้นเต็ง

ต้นเต็งมีสรรพคุณเป็นยาสมุนไพร โดยเปลือกของต้นสามารถใช้เป็นยาสมานแผล รักษาแผลเรื้อรัง แผลพุพองหรือห้ามเลือดได้ วิธีการ คือ การนำเอาเนื้อไม้หรือเปลือกต้นมาฝนผสมกับน้ำปูนใส แล้วใช้สำลีชุบทาไปที่บริเวณแผล

นอกจากนั้นยังมีงานวิจัยที่ระบุว่าหากใช้ต้นหรือเปลือกของต้นเต็งมาฝนกับน้ำปูนใสยังสามารถใช้เป็นยาฝาด สมานห้ามเลือด และแก้น้ำเหลืองเสียได้

– รากไม้เต็ง แก้ท้องเสีย แก้บิด เป็นยาห้ามโลหิต ยาสมานท้อง

– เปลือกต้นไม้เต็ง ยาสมานท้อง สมานแผลเรื้อรัง สามนแผลพุพอง

– แก่นไม้เต็ง แก้กระษัย แก้เลือดลม

– ยางไม้เต็ง แก้บิด ปิดธาตุ แก้ฝีในท้อง สมานบาดแผล แก้น้ำเหลืองเสีย

– ใบไม้เต็ง รักษาบางแผลแผลพุพองของเด็ก

– ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ยับยั้ง HIV -1 reverse transcriptase

ดอกต้นเต็ง

การขยายพันธุ์ของไม้เต็ง

– ขยายพันธุ์โดยการเมล็ดโดยวิธีธssมชาติ

– ขยายพันธุ์โดยการตอนกิ่ง

สำหรับราคาต้นเต็ง หรือต้นจิก ในปัจจุบันหากใครที่ไม่สะดวกในการเพาะหรือการขย ายพั น ธุ์ด้วยตนเอง สามารถหาซื้อต้นกล้าของต้นเต็งหรือต้นจิกได้จากร้านจำหน่ายพันธุ์ไม้ทั่วไป

โดยต้นกล้าของต้นเต็งหรือต้นจิกนั้น หากมีความสูงปsะมาณ 10 เซนติเมตรจะมีราคาปsะมาณต้นละ 50-100 บาท ซึ่งมีราคาไม่แพงมาก ต่างจากเนื้อไม้ ที่มีราคาสูงมาก อาจสูงถึงหลักหมื่น หรือหลักแสน ยิ่งต้นเต็งมีอายุที่ยืนยาวมากเท่าไหร่ ราคาเนื้อไม้ก็จะยิ่งสูงขึ้นตามไปด้วย

เรียบเรียงโดย ปัญญาชีวิต

แหล่งที่มา https://www.kasettambon.com/,https://biodiversity.forest.go.th